Абитуриент/студент может оформить образовательный кредит в рамках программы Гарантирования образовательных кредитов (ГОК). Залогом выступает гарантия АО «Финансовый центр» Министерства образования и науки Республики Казахстан (далее - Финансовый центр). Кредит можно оформить на обучение в колледжах и вузах Казахстана по всем формам обучения. В целом кредиты выдаются по процентным ставкам от 10 до 20% в зависимости от банка, в котором оформляется кредит, до 10-12 лет.
Сумма кредита не ограничена, главное, чтобы она не превышала стоимости за весь период обучения. Перечисление средств образовательного кредита банком осуществляется на счет высшего учебного заведения по мере необходимости траншами, т.е. за семестр или год обучения.
Для каждого семестра/года обучения необходимо осуществлять повторное оформление.
Для получения кредита к студенту предъявляются определённые требования. Первое, это успеваемость, которая за последний академический период не должна быть менее 50 баллов по ЕНТ/ КТА; 3,5 баллов (по пятибальной системе); GPA 1,33 баллов (по кредитной системе). В целом условия таковы, что студенты/абитуриенты, имея минимальную пороговую успеваемость могут воспользоваться гарантированным образовательным кредитом. Второе, необходимо привлечь созаемщика (близкий родственник), который должен предоставить справки с места работа о доходах и пенсионного фонда о пенсионных отчислениях за последние полгода.
Кредит оформляется в банках-участниках программы образовательного кредитования.
На сегодняшний день образовательные кредиты под гарантию государства выдают АО «Нурбанк», АО «Tengribank», АО «Fortebank» и ДБ АО «Сбербанк России» студентам всех форм обучения.
На студента необходимо предоставить следующие документы: удостоверение личности, адресная справка, счет на оплату, договор с вузом, сертификат КТ/ЕНТ или транскрипт за последний семестр.
На созаемщика необходимо предоставить следующие документы: удостоверение личности, адресная справка, справка с места работы о доходах и пенсионная выписка за последние 6 месяцев.
Процедура рассмотрения заявки и выдачи кредита происходит следующим образом. Абитуриент/студент собирает необходимый пакет документов и предоставляет его в банк. Банк, в случае соответствия студента всем требованиям, выносит положительное решение о предоставлении кредита и направляет Финансовому центру заявку на выдачу гарантии. Банк, получив гарантию, заключает кредитный договор со студентом и перечисляет сумму кредита на расчетный счет учебного заведения. В дальнейшем, студент производит выплату по кредиту согласно графику погашения.
Процедура оформления кредита занимает до двух недель. Вместе с тем, необходимо отметить, что законодательно, в случае оформления абитуриентом образовательного кредита, абитуриент зачисляется в число студентов вуза при предоставлении им соответствующей справки с банка о нахождении документов на рассмотрении.
При этом ему предоставляется вузом отсрочка по оплате суммы на период оформления образовательного кредита, но не более четырех недель с момента получения справки с банка.
На период обучения студента и шести месяцев после окончания вуза, которые даются на трудоустройство, предоставляется отсрочка по погашению основной суммы кредита. Однако, начисленные банком проценты, студент будет оплачивать во время льготного периода. Также необходимо отметить, что данные кредиты выдаются сроком до 12 лет. Досрочные погашения предусмотрены.
С момента начала работы программы по настоящее время Финансовым центром было выдано около 7000 гарантий. Возможность оформления кредита будучи абитуриентом или студентом в любой из семестров или курсов обучения, на мой взгляд, является существенной помощью в оплате обучения, повышает шансы молодых людей получить желаемое образование.
Мемлекеттік білім беру кредиті (КБК) - білім алушыларға кәсіптік білім алуға ақы төлеу үшін берілетін нысаналы кредит.
Мемлекеттік студенттік кредит (МТК) - білім алушыларға тамақтануға, тұруға және оқу әдебиетін сатып алуға арналған шығыстарды ішінара жабуға берілетін нысаналы кредит.
ТБК 15 жылға дейінгі мерзімге, МТК - 10 жылға дейінгі мерзімге берілді, кредит мерзімін есептеу үш жақты кредиттік келісім (келісім) жасалған күннен басталады.
Президенттің 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауына және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2005 жылғы 27 қыркүйектегі №648 бұйрығына сәйкес мемлекеттік білім беру кредиттері бойынша білім алған студенттер 2005 жылғы 1 қыркүйектен бастап мемлекеттік білім беру гранттары бойынша оқуға ауыстырылды.
Сонымен қатар, мемлекеттік білім беру кредиттерінен мемлекеттік білім беру гранттарына ауыстырылған студенттер кредитті қайтарудан босатылмайды. Жасалған келісімдерге сәйкес олар грантқа ауысқан сәтке дейін оны оқытуға жұмсалған несие сомасын белгіленген мерзімде өтеуі тиіс.
Маңызды: қарыз алушының кредитті Өтеуі жоғары оқу орнын бітіргеннен кейін алты айдан кешіктірілмей басталады. Төлемдер республикалық бюджетке "қаржы орталығы" АҚ арқылы өтеу кестесіне сәйкес жылына кемінде екі рет кезеңділікпен немесе мерзімінен бұрын жүзеге асырылады.
Берешекті төлеу кез келген банкте (Банктің филиалында) мынадай деректемелер бойынша қабылданады:
БСН 050740000618, IBAN KZ696010111000029648, БСК HSBKKZKX, ТТК 861, КБЕ 16, "Қазақстан Халық Банкі" АҚ, алушы "Қаржы орталығы"АҚ.
Қарызды төлеу кезінде қарыз алушының тегін, атын, әкесінің атын, ЖОО атауын және үш жақты кредиттік келісім нөмірін дәл көрсету қажет.
Барлық қажетті ақпаратты, сондай-ақ кредиттік берешектің бар екендігі туралы хабарламаны, өтеу кестесін және т. б. "қаржы орталығы" АҚ-ға келесі байланыс деректері бойынша хабарласып алуға болады: 010000, Нұр-сұлтан Қ., Мәңгілік Ел даңғылы, 18, тел / факс: 87172 695-038, 695-042, 695-049, 695-043, 87082643271, Е- mail: fincenter@fincenter.kz, мониторинг департаменті.
Қосымша: сондай-ақ," қаржы орталығы " АҚ кредиттер бойынша берешекті мәжбүрлеп өндіріп алу бойынша жұмыс жүргізеді: ҚР АІЖК-нің 8-бабына сәйкес несиелер бойынша өтелмеген және мерзімі өткен берешегі бар және оны өз еркімен өтеуден жалтарған қарыз алушыларға (кепілгерлерге) қатысты соттарға талап арыздар жіберіледі.
Борышкерлерді жауапкершілікке тарту шарттық міндеттемелерді орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін ҚР АК 349-бабының негізінде кредитордың талап етуі бойынша жүргізіледі. Бұл ретте қарыз алушылар тарапынан міндетті тиісінше орындау оның жалпы мерзімге орындалуы ғана емес, сонымен қатар тараптар белгілеген аралық мерзімдерді (кесте бойынша ақы төлеу) сақтай отырып та есептеледі.
Қарыз алушылар қарыз нысанасының кезекті бөлігін қайтару үшін белгіленген мерзімдерді бұзған жағдайда, "қаржы орталығы" АҚ қарыз беруші ретінде қарыз нысанасының қалған бөлігін мерзімінен бұрын қайтару туралы талап-арыз ұсынуға құқылы (ҚР АК 722-бабы).
ҚР АК 295 және 298-баптарына сәйкес, кредиттер бойынша борыш сомасын өндіріп алу туралы шешім қабылданған жағдайда, талапкер соттан Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландырудың ресми ставкасын негізге ала отырып есептелетін міндеттемелерді орындамағаны (орындау мерзімін өткізіп алғаны) үшін жауапкерлерден заңды тұрақсыздық айыбын өндіріп алуды сұрайды.
Бұдан басқа, ҚР АІЖК-нің 116-бабына сәйкес іс бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар және төлеуден талапкер босатылған мемлекеттік баж жауапкерлерден талап қоюдың қанағаттандырылған бөлігіне толық немесе барабар мемлекет кірісіне өндіріліп алынады.
Осылайша, дау сот инстанциялары арқылы шешіліп, сот талапкердің пайдасына қарызды өндіріп алу туралы шешім шығарған жағдайда жауапкер (қарыз алушы) үшін теріс салдарлар туындайды: оған құқық бұзушы ретінде мүліктік және жеке сипаттағы айыру түріндегі азаматтық-құқықтық жауапкершілік шаралары қолданылады.
Сонымен, "атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" ҚР Заңының нормаларымен сот шешімін мәжбүрлеп орындату шаралары қарастырылған, оларға: борышкердің мүлкіне тыйым салу және оны алып қою, борышкердің жалақысынан және табыстарының өзге де түрлерінен өндіріп алу, борышкердің Қазақстан Республикасынан шығуын уақытша шектеу және басқа да санкциялар жатады.
Демек, қарыз алушылар үшін қарызды ерікті түрде өтеу, яғни несие шарты бойынша қабылданған міндеттемелерді адал орындау ең қолайлы болып табылады.
Талап арыздың жіберілгені және борышкерлерге қатысты сот шешімінің болуы туралы ақпаратты мына телефондар арқылы алуға болады 8(7172) 69-50-43, 69-50-49, 69-50-42.
"Мемлекеттік кредиттік бюро" АҚ және "Бірінші кредиттік бюро" ЖШС кредиттік тарихының деректер базасына мынадай бағдарламалар бойынша өтелмеген кредиттік берешегі бар қарыз алушылар бойынша ақпаратты түсіру (жөнелту) процесі басталды:
- Мемлекеттік білім беру және мемлекеттік студенттік несиелер (1999-2005 жж.);
- "Қаржы орталығы" АҚ кепілдігімен берілген білім беру кредиттері (2005 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін).