Қазіргі уақытта банктер шұғыл қажеттіліктерге және басқа да шығындарға әртүрлі депозиттердің кең спектрін ұсынады. Бірақ біздің білім беру жинақтау депозитіміз барлық депозиттерден түбегейлі ерекшеленеді. "AQYL" банк жүйесіндегі бірегей өнім болып табылады. Банктің орташа жылдық 10% мөлшеріндегі сыйақысынан басқа, білім беру салымына 5-7% мөлшеріндегі жыл сайынғы мемлекеттік сыйлықақы есептеледі, бұл осы салымның депозиттің басқа түрлерінен басты айырмашылығы болып табылады. Нәтижесінде" AQYL " 15% - дан басталатын кірістілікке ие, бұл басқа депозиттер мен салымдар арасындағы басты артықшылық болып табылады. Сондай-ақ, "AQYL" - дің бірегейлігі мемлекеттің қолдауымен оқу шығындарын шамамен орта есеппен 30-70% - ға қысқартуға болатындығында %
Заңда жеңілдікті кезең көзделген, яғни салымшы білім беру ұйымынан шығарылған күннен бастап күнтізбелік үш жыл өткенге дейін мемлекет сыйлықақысы сақталатын болады.
Бүгінгі күні Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беруді "Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ жүзеге асырады, ол банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда салымшыларға ақшалай қаражатты кепілдікпен (10 000 000 тг шектеумен) өтейді.). Бұл ретте мемлекет сыйлықақысы да, банк сыйақысы да капиталдандырылатынын, яғни негізгі салымға қосылатынын атап өткен жөн. Салымдарға кепілдік беру Негізгі салым бөлігінде ғана жүзеге асырылатыны белгілі, осылайша білім беру салымдары толық қорғалған.
Банкке және салым мерзіміне байланысты 10% дейін. Яғни, мемлекет сыйлықақысын ескере отырып, жыл сайынғы жалпы сыйақы жылына 17% - ға жетуі мүмкін.
Бұл салымның басты артықшылығы-қаражатты банк сыйақысымен және мемлекет сыйлықақысымен бірге жыл сайын капиталдандыру. Бұдан басқа, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі жыл сайын инфляция деңгейін ескере отырып, мемлекет сыйлықақысының мөлшерін ұлғайту туралы ұсыныстар енгізеді.
Егер салымшы шетелдік оқу орнына түссе, онда ол жинақталған қаражаттан салымшыны шетелдік білім беру ұйымына қабылдау туралы растайтын құжаттарды ұсынған кезде есептелген мемлекет сыйлықақысымен және банк сыйақысымен оқу үшін ақы төлеуге құқылы. Бұл ретте кейіннен қаражат шетелдік білім беру ұйымына аударылған кезден бастап мемлекет сыйлықақысының есептелуі тоқтатылады.
Оқудың барлық кезеңі үшін ақы төленгеннен кейін салымшы не оның заңды өкілі осы соманы есептелген мемлекет сыйлықақысымен қоса алуға құқылы.
Салымшының не оның заңды өкілінің білім беру салымының ақшасын бір қатысушы банктен басқа қатысушы банкке жылына 1 реттен асырмай толық аударуға құқығы бар.
Салымшы білім беру грантын алған жағдайда оның:
- білім берудің басқа деңгейлерінің оқуына ақы төлеу үшін қаражат жинақтауды жалғастыру;
- қаражатты Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын үшінші тұлғаның пайдасына ашылған (ашылатын) білім беру салымына аудару;
-білім беру салымының қаражатын қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысымен және есептелген мемлекет сыйлықақысымен қоса алуға құқылы.
Мемлекет сыйлықақысын есептеу жыл сайын 1 қаңтардағы жағдай бойынша салым сомасының нақты жинақталған қалдығына жинақтаудың ең аз мерзімі бір жыл болған кезде жүзеге асырылады.
Салымшының бастамасы бойынша салым шарты бұзылған немесе салым нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылмаған кезде;
салымшы білім беру ұйымынан шығарылған күннен бастап күнтізбелік үш жыл өткен соң;
жинақтау мерзімі МБЖЖ туралы заңда белгіленген мерзімнен, яғни 3 жылдан аз болған кезде мемлекет сыйлықақысын төлеу фактісін анықтау;
салымшының Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуы.
Заңда төленетін мемлекет сыйлықақысының рұқсат етілген ең жоғары шегі 100 АЕК мөлшерінде белгіленген. Яғни, бүгінгі күні есептелген жылдық мемлекет сыйлықақысының ең жоғары мөлшері 277 800 теңгені құрайды. Мемлекеттің мұндай сыйлықақысы салым кезінде шамамен 4,5 млн. теңге және одан жоғары есептеледі.
Бұл шара Білім беру салымдары бойынша алыпсатарлық құрамдасты төмендетуге бағытталған, өйткені ірі салымдар бойынша мемлекет сыйлықақысын төлеу жоғарыда көрсетілген сандармен шектелген.
Мемлекет сыйлықақысының есептелуі тоқтатылады:
- 20 жыл өткеннен кейін;
- салым шартының қолданылу мерзімі өткеннен кейін;
- немесе салымшы қайтыс болған күннен бастап; соттың салымшыны әрекетке қабілетсіз, хабар-ошарсыз кеткен деп тануы не қайтыс болды деп жариялауы туралы шешімдердің бірін қабылдайды.
Мемлекет сыйлықақысы жыл сайын салымның нақты сомасына қосылады, яғни капиталдандырылады.
Мемлекет сыйлықақысы білім беру жинақтау салымының сомасына жылдық 5% мөлшерінде, бірақ 100 АЕК-тен аспайтын мөлшерде есептеледі.
Мемлекеттің көтеріңкі сыйлықақысы басым санатқа жатқызылған салымшылардың пайдасына ашылған салымдар бойынша жылдық 7% мөлшерінде есептеледі:
- жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар, оның ішінде кәмелеттік жасқа толған, бірақ 23 жасқа толғанға дейін;
- мүгедектер;
- бірге тұратын төрт және одан да көп кәмелетке толмаған балалары, оның ішінде кәмелеттік жасқа толғаннан кейін оқу орындарын бітіретін уақытқа дейін, бірақ кәмелеттік жасқа толғанға дейін орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі (магистратура) білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалары бар көп балалы отбасылардан шыққан балалар 23 жастағы;
- жан басына шаққандағы табысы азық-түлік себетінің құнынан төмен отбасылардан шыққан балалар.
Ең ұзақ мерзім-көзделмеген, бірақ мемлекеттік сыйлықақы 20 жылдан аспайтын мерзімге есептеледі.
АО «Жусанбанк», АО «Нурбанк», АО «ВТБ Банк». АО «Народный банк - 3 МРП (9 189 тг.)
Салымды ашу үшін банкке өзіңізге (жеке куәлік) және балаға (туу туралы куәлік) қажетті құжаттарды ұсыну қажет. Банк менеджері салым шартын жасасу кезінде оқудың ақысын төлеуге қажетті соманы жинақтау үшін енгізудің ұсынылатын мерзімділігін және қосымша жарналардың мөлшерін есептей алады. Мемлекеттік сыйлықақыны төлеу салымды толықтыру мерзімділігіне байланысты болмайды, ол жыл сайын білім беру жинақтау салымының нақты жинақталған қалдығына жүргізілетін болады.
Салымшының қаржы орталығында бұрын тіркелген Білім беру жинақтау салымы болған жағдайда, салымшыны тіркеуден бас тарту жүзеге асырылады.
Салым МБЖЖ қатысушы-екінші деңгейдегі банктерде ашылады. Қазіргі уақытта мұны келесі банктерде жасауға болады: "Қазақстан Халық Банкі" АҚ, "Жусанбанк" АҚ, "Нұрбанк" АҚ, "ВТБ Банк"АҚ.
Қаржы орталығы-бұл ҚР Білім және ғылым министрлігі жанынан құрылған ұйым, ол "AQYL" білім беру жинақтау жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді және осы жүйенің қызметін үйлестіруді жүзеге асырады, яғни.:
- қатысушы банкпен және оқу орнымен ынтымақтастық туралы келісім жасасады;
- әрбір жасалған салым шартын тіркейді және есебін жүргізеді;
- мемлекет сыйлықақысы бойынша барлық есеп айырысуларды жүзеге асырады және банктерге қаражат есептейді;
- заңда көзделген жағдайларда мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтаруды жүзеге асырады.