Қаржы орталығының миссиясы
Қазақстан Республикасының азаматтарына білім беру саласындағы мемлекеттік-жекешелік әріптестік жүйесін дамыту арқылы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету.
Қаржы орталығының 2023 жылға дейінгі пайымы
Қоғамдық сенімнің жоғары деңгейі бар қаржылық тұрғыдан орнықты компания, білім алуды қалайтын және студенттік жастардың тұрмыс жағдайын жақсартқысы келетін ҚР азаматтарын қаржылай қолдауға арналған мемлекеттік міндеттерді орындайды.
Тарихы
Соңғы 10 жыл ішінде мемлекеттік сектордың айтарлықтай қысқаруы және сонымен бірге мемлекеттік емес білім беру секторының қарқынды дамуы болды. Республикада білім беру қызметтерінің нарығы қалыптасты, онда мемлекеттік және мемлекеттік емес жоғары оқу орындары тең құқықтарда жұмыс істейді.
Білім беру қызметтерінің нарығы, кез-келген нарық сияқты, бәсекелестік Заңына сәйкес дамуда. Алайда, бұл халықтың әртүрлі топтары үшін білімнің қол жетімділігіне айтарлықтай әсер етеді. Көптеген қазақстандық ата — аналар үшін баланың ЖОО – ға түсуі-бұл отбасылық бюджет үшін қосымша шығындар, халықтың жекелеген топтары үшін жоғары білім-бұл рұқсат етілмеген салтанат.
Соңғы 10 жылда республикада мемлекеттік тапсырыс бойынша – конкурстық негізде мемлекеттік білім беру гранттары мен мемлекеттік білім беру кредиттерін алу жолымен де, сондай-ақ өз қаражаты есебінен де мамандар даярлау дамыды. Мемлекет мемлекеттік білім беру тапсырысын мемлекеттік аттестаттаудан өткен мемлекеттік емес жоғары оқу орындарына орналастыра отырып, білім берудің жеке секторын да қаржыландырады.
Мамандарды даярлауды қаржыландыру қағидаты өзгерді: жоғары оқу орны емес, студент гранттық немесе кредиттік қаражат алады, яғни "білім беру объектісін қаржыландыру" қағидатынан "білім беру субъектісін қаржыландыру"қағидатына көшу болды.
Бүгінгі таңда Қазақстанда барлық меншік және ведомстволық бағыныстағы 122 жоғары оқу орны жұмыс істейді (бұл 2003/2004 жылдармен салыстырғанда 33% - ға төмен). Бұл ретте, осы кезеңде студенттер саны 25% - ға төмендеді, 2017/2018 оқу жылында Қазақстанның жоғары оқу орындарында 496,2 мың адам білім алуда.
Қазақстан Республикасының реформаланатын білім беру жүйесін талдау және онда болып жатқан өзгерістер оң да, теріс те тұжырымдар жасауға мүмкіндік береді.
Негізінен азаматтардың Қазақстанның жоғары біліміне қолжетімділігі ақылы оқыту есебінен қамтамасыз етіледі. Мемлекеттік жоғары оқу орындарындағы мемлекеттік білім беру тапсырысы жоғары оқу орындары студенттерінің жалпы контингентінің үштен бір бөлігін ғана құрайды. Білім мен ғылымның бәсекеге қабілеттілігін арттыру, экономиканың тұрақты өсуі үшін адами капиталды дамыту мақсатында мемлекет студент жастарды қолдауға арналған бірқатар бағдарламалар әзірледі, олардың арасында мемлекеттік білім беру кредиттері, "Болашақ" стипендиялық бағдарламасы, БІЛІМ БЕРУ депозиті (МБЖЖ), түлектерді жұмысқа орналастыру бағдарламасы және басқалары бар.
2005 жыл
Студент жастарды қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны құру туралы идеяны алғаш рет ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев жария етті, ол 2005 жылы өзінің "Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында" Жолдауында "Бізде инженер, технолог бола алатын және болғысы келетін талантты балалар көп. Білім беру гранттары мен кредиттері - мемлекеттің нақты көмегі осындай".
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 01 маусымдағы қаулысымен Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің "Қаржы орталығы" мемлекеттік мекемесі қайта құру жолымен мемлекеттік мекеменің құқықтары мен міндеттемелері бойынша құқықтық мирасқоры болып табылатын "қаржы орталығы" акционерлік қоғамы болып қайта құрылды. Сондай-ақ қоғам мемлекеттік білім беру және мемлекеттік студенттік кредиттерді республикалық бюджетке қайтару бойынша сенім білдірілген тұлға болып айқындалды.
2011 жыл
Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өз Жолдауында "тұрғын үй құрылыс жинақ банкінде" ипотекалық кредит беру жүйесінде дамып жатқан жүйеге ұқсас жинақтау жүйесін әзірлеу қажет. Қазақстандықтардың өз балаларын оқыту үшін ақша жинауға және мемлекеттен бонустар алуға мүмкіндігі болуы тиіс".
Осылайша, ҚР Білім және ғылым министрлігі Білім беру жинақтау жүйесінің бастамашысы болды.
2012 жыл
1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 21 ақпандағы № 248 қаулысымен қаржы ұйымдары беретін білім беру кредиттеріне кепілдік беру қағидалары бекітілді.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ведомстволық бағынысты ұйымы болып табылатын" қаржы орталығы " АҚ банктер студенттерге беретін кредиттер бойынша кепілдіктер беруді жүзеге асырады, сондай-ақ бұрын берілген білім беру және студенттік кредиттердің қайтарылуын қамтамасыз етеді.
2) "қаржы орталығы" АҚ Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің операторы бола отырып, 2012 жылдан бастап "білім туралы"ҚР Заңының 47-бабы 17-тармағына сәйкес бюджет қаражаты есебінен оқып жатқан жас мамандардың жұмысты өтеу жөніндегі өз міндеттерін орындауына мониторингті және бақылауды қамтамасыз етеді.
2013 жыл
2013 жылғы 14 қаңтарда "мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, тиісінше осы кезеңнен бастап мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі (МБЖЖ) жұмыс істей бастады.
Осы бағдарлама бойынша оператор ретінде "Қаржы орталығы"АҚ әрекет етеді. "Қаржы орталығы" АҚ функциясына бағдарламаға қатысушы банктермен және оқу орындарымен ынтымақтастық туралы келісімдер жасасу, сондай-ақ салымдар бойынша шарттарды тіркеу және есепке алу, мемлекет сыйлықақыларын есептеу, оларды банктерге аудару, заңда көзделген жағдайларда мемлекеттің сыйлықақыларын бюджетке қайтару кіреді.
Қазақстан ТМД аумағында осындай бағдарламаны енгізген алғашқы ел екенін атап өту қажет. Халықаралық тәжірибеге келетін болсақ, бұл жүйе Еуропа, Оңтүстік-Шығыс Азия, Америка елдерінде сәтті сынақтан өткізіліп, іске асырылды, онда мемлекет мұндай салымдарды салықтық жеңілдіктер мен түрлі субсидиялар беру арқылы көтермелейді.
2013 жылдан бастап "қаржы орталығы" пилоттық орта білім беру ұйымдарында жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыруды енгізуді сүйемелдеу және мониторингілеу бойынша көрсетілетін қызметтердің операторы болып табылады. 2013 жылдың қыркүйегінен бастап жан басына қаржыландыру республиканың 4 облысында (Алматы (4 мектеп), Ақтөбе (15 мектеп), Шығыс Қазақстан (12 мектеп) және Оңтүстік Қазақстан облысында (19 мектеп) 50 пилоттық мектепте енгізілді. 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап апробацияға Ақмола облысының тағы 13 мектебі енгізілді.
2014 жыл
"Қаржы орталығы" АҚ "Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы" қаулының әзірлеушісі болды, онда ҚР Білім және ғылым министрлігінің (бұдан әрі - ҚР БҒМ) жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландырылатын орта білім беру ұйымдарының педагог қызметкерлеріне еңбекақы төлеу шарттарын айқындау құқығы бекітілген көрсетілетін білім беру қызметтерінің сапасына және олардың қызмет нәтижелеріне байланысты;
ҚР Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 14 шілдедегі № 279 бұйрығымен апробация кезеңінде туындайтын орта білім беруді жан басына шаққандағы нормативтік қаржыландыруды іске асырудың проблемалық мәселелерін шешу мақсатында жұмыс тобы құрылды.
2015 жыл
ҚР Үкіметі республиканың 63 пилоттық мектебінде тек 10-11 сыныптарды жан басына шаққандағы қаржыландыруды сынақтан өткізуді жалғастыру туралы шешім қабылдады. Негізінен Оңтүстік Қазақстан, Ақмола және Шығыс Қазақстан облыстарында.
2017 жыл
Жан басына қаржыландыру жобасына Астана қаласының 5 мектебі және Алматы қаласының 5 мектебі қосымша кірді.
"Қаржы орталығы" АҚ мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі (МБЖЖ) және білім беру кредиттеріне кепілдік беру (МБЖЖ) бағдарламаларын ілгерілету мақсатында Қазақстанның жалпы білім беретін мектептерімен ынтымақтастық туралы меморандумдар жасасады. Осы меморандумдар шеңберінде МБЖЖ мен ТКЖ дамытудың өзекті мәселелері бойынша пікір және ақпарат алмасу, аталған бағдарламалар туралы ата-аналар мен оқушыларға кеңес беру, сондай-ақ сайттарда, мектептердің стендтерінде МБЖЖ және ТКЖ туралы ақпарат орналастыру және жартыжылдықта бір рет 1-11 сынып оқушыларының ата-аналарын ата-аналар жиналыстарында аталған мемлекеттік бағдарламалардың болуы мен мүмкіндіктері туралы хабардар ету жоспарлануда бағдарламалар. 2017 жылдың қараша айында "Қаржы орталығы" АҚ 1000-шы меморандум жасасты.
2018 жыл
ҚР Президентінің "жоғары білім алудың қолжетімділігі мен сапасын арттырып, студент жастардың жатақханадағы жағдайын жақсарту "атты үшінші әлеуметтік бастамасы іске асырылуда. Бұл бастама аясында жатақханалар құрылысы жоғары оқу орындары мен колледждердің девелоперлік компаниялармен келісімі бойынша мемлекеттік-жеке меншік әріптестік қағидаттарында жүргізіледі. Мемлекет өз тарапынан Білім және ғылым министрлігі арқылы жатақханалар құрылысына жұмсалған инвестициялардың бір бөлігін өтеуге кепілдік береді. "Қаржы орталығы" АҚ осы бағдарламаның операторы болып табылады, нормативтерді есептеуге, калькуляцияға, шарттарды әзірлеуге, оларды жасасуға және төлеуге жауап береді.
Бұдан басқа, "қаржы орталығы" АҚ алдында оқытуға жинақтау мәдениетін дамыту, "AQYL"білім беру жинақтау салымдарын танымал ету бойынша міндеттер тұр. Бұл бағдарламаны танымал ету елдегі жоғары білімнің қолжетімділігін арттыру үшін маңызды мәнге ие.